Erfgoed in de gemeente Stein

Erfgoed gaat niet alleen over stenen, maar vooral over de verhalen die de stenen vertellen. Verhalen van onze inwoners door de eeuwen heen. Ons erfgoed vertelt wie we zijn en waar we vandaan komen. Het geeft iedere kern een eigen karakter en geeft sfeer aan het landschap. Erfgoed vertelt “het verhaal van Stein”. Het verhaal waar we met z’n alle trots op zijn.

Karakteristiek Stein

De gemeente Stein heeft een rijk verleden, karakteristieke oude kernen en een bijzonder landschap. Het is een van de oudste bewoonde streken van Nederland. Er zijn veel vondsten gedaan, zowel uit de tijd van de eerste bewoners, de Bandkeramiekers (ca 5300 v Chr.), als uit de Romeinse tijd. Dit bijzonder erfgoed wordt tot op heden echter niet beschermd. Het gevolg hiervan is dat in de loop der jaren een groot aantal oude beeldbepalende en karakteristieke panden werd gesloopt en historische elementen in het landschap, en daarmee ook hun cultuurhistorische waarde, verloren zijn gegaan. Wil je meer weten over de ruimtelijke ontstaansgeschiedenis van Stein? Lees dan "de stille getuigen" (bijlage 2 erfgoedbeleid). (PDF, 4.8 MB)

Sterk maken voor onze identiteit

Erfgoed vormt de basis voor ruimtelijke beleving, identiteit en diversiteit van de verschillende kernen. Deze identiteit maakt dat mensen zich thuis voelen in hun omgeving. Met het benutten en versterken van bestaande cultuurhistorische waarden willen we onze eigenheid en identiteit behouden en versterken, de beleving van onze historische kernen verbeteren en Stein ook toeristisch op de kaart zetten. Samen streven we naar een waardevolle gemeente voor ons allemaal. Een gemeente om trots op te zijn!

Duurzaam project in unieke vorm

In 2016 is de gemeente gestart met het Erfgoedproject Stein. Er is veel werk verricht om de identiteit en unieke kwaliteiten van Stein in beeld te brengen. Met name historische verenigingen hebben een waardevolle bijdrage geleverd aan het in beeld brengen van de ruimtelijke geschiedenis van Stein en inventarisatie van het erfgoed. Uniek hierbij is dat niet alleen gebouwen en historische nederzettingsstructuren zijn meegenomen maar ook het landschap, historisch groen en overig erfgoed. Dit houdt in dat er rekening is gehouden met het gehele ruimtelijke erfgoed waarbij het totaal van de cultuurhistorische waarden onder de loep is genomen.

Voor en door inwoners

Het behouden van erfgoed kunnen we niet alleen. Erfgoed is immers van ons allemaal. Samen beschermen we de parels die de geschiedenis van Stein vertellen. Omdat het erfgoed deel uit maakt van de samenleving zijn inwoners betrokken bij de totstandkoming van het erfgoedbeleid. In 2016 zijn per kern informatieavonden georganiseerd om inwoners te informeren over het project. Vanuit deze inventarisatie is vervolgens het meest waardevolle erfgoed geselecteerd.

Is jouw pand geselecteerd?

Daar mag je trots op zijn! Bekijk de inventarisatielijst of raadpleeg de waardenkaart en ontdek of jij ook eigenaar bent van een stukje waardevol Steins erfgoed. Bescherming van erfgoed is maatwerk. Dat wil zeggen dat niet het hele pand een beschermde status krijgt, maar juist die onderdelen die historische waarde vertegenwoordigen. Wat dit voor jouw pand betekent, lees je hier.

Uitvoering en evaluatie

De gemeente Stein wil in de periode 2019 tot 2025 uitvoering gaan geven aan de (h)erkenning, bescherming en verbetering van ons erfgoed en de versterking van de beleving rondom dit thema. In 2022 zal een tussentijdse evaluatie plaatsvinden en wordt het beleid opnieuw onder de loep genomen.
De gemeenteraad heeft het erfgoedbeleid en bijbehorend bestemmingsplan vastgesteld. Zo kunnen we het waardevolle erfgoed in onze gemeente beschermen en behouden. 

• Bekijk erfgoedbeleid (PDF, 5.6 MB)

Selectie waardevol erfgoed

In 2016 zijn we gestart met het Erfgoedproject Stein. In de afgelopen jaren is veel werk verricht om de identiteit en unieke kwaliteiten van Stein in beeld te brengen. Met name historische verenigingen hebben een waardevolle bijdrage geleverd aan het in beeld brengen van de ruimtelijke geschiedenis van Stein en inventarisatie van het erfgoed. Uniek hierbij is dat niet alleen gebouwen en historische nederzettingsstructuren zijn meegenomen maar ook het landschap, historisch groen en overig erfgoed. Dit houdt in dat er rekening is gehouden met het gehele ruimtelijke erfgoed waarbij het totaal van de cultuurhistorische waarden onder de loep is genomen.

• Bekijk de geselecteerde gebouwen en bouwwerken (PDF, 10.6 MB)
• Bekijk de geselecteerde kleine monumenten (PDF, 3.1 MB)
• Bekijk het geselecteerd groen erfgoed (landschap en ruimtelijk groen) (PDF, 26.8 MB)
• Bekijk de archeologische beleidskaart (PDF, 24.4 MB)

Monumenten

Op de website van Stichting Kleine Monumenten Stein vind je meer informatie over kapellen, kruisen en kunst in de gemeente Stein.

Cultuurhistorische waardenkaart

Het geselecteerde cultuurhistorisch erfgoed is in één overzicht te bekijken via de digitale waardenkaart ⇢

Tips bij het gebruiken van de waardenkaart

• Klik op legenda en schakel alle lagen uit. Zo kun je makkelijk de lagen aanvinken die je wil bekijken.
• Links onderin staat een kleine plattegrond. Door hierop te klikken, kun je kiezen voor een satelliet- of straatweergave. Op die manier zijn ook de straten en straatnamen zichtbaar.
• De waardenkaart werkt het beste in Google Chrome.

In de Raadsvergadering van maart 2019 is een besluit genomen overt het Erfgoedbeleid in de Gemeente Stein. Klik hier om de raadsvergadering van 21 maart 2019 te bekijken; erfgoedbeleid start op 2.32.00.  Meer informatie op gemeentestein.nl >

Erfgoedbeleid in de gemeente Stein

Eind 2015 is de gemeente samen met vrijwilligers gestart met het opstellen van een erfgoedbeleid. Hierin komt te staan hoe wij met het cultuurhistorische erfgoed omgaan, zodat dit zo goed mogelijk behouden blijft voor komende generaties.

Inmiddels heeft de selectie van het meest waardevolle erfgoed plaatsgevonden en is beleid opgesteld hoe om te gaan met dit erfgoed. Op www.gemeentestein.nl/erfgoed kunt u de diverse documenten vinden en de lijsten van de geselecteerde bouwwerken, kleine monumenten en de landschapselementen. 

Vervolgproces
Op 13 (beeldvormend) en 21 maart 2019 (oordeel- en besluitvormend) behandelt de gemeenteraad het erfgoedbeleid. Belangrijk om te weten is dat het waardevolle erfgoed door middel van een bestemmingsplan of omgevingsplan beschermd gaat worden. Dit plan bevat regels over hoe om te gaan met beschermd erfgoed en wordt pas opgesteld nadat de gemeenteraad het erfgoedbeleid heeft vastgesteld.

Voorafgaand aan vaststelling van het bestemmingsplan of omgevingsplan (naar verwachting eind 2019) gaan we een inloopbijeenkomst organiseren waarbij we belanghebbende inwoners nadere toelichting geven. Ook bestaat tijdens de procedure de mogelijkheid tot het indienen van zienswijzen. De data van de bijeenkomst en inspraak zullen we tijdig via diverse kanalen publiceren, waaronder Weekblad VIA Limburg en onze website. 

De inventarisatiekaart van Erfgoed in de gemeente Stein is bereikbaar via deze link > buro4-nl.wixsite.com/stein of klik op onderstaande afbeelding.

(foto bovenaan: gemeente Stein)

Update december 2017:
Inmiddels heeft Buro4 samen met vrijwilligers al een fiks aantal gebouwen, monumenten en landschapselementen in kaart gebracht.
Naast een update van de kaarten met Meers en Maasband, is ook een knop online gezet waarmee een pdf bestand (eerste concept) met de globale geschiedenis van Stein en het landschap kan worden gedownload.

De site is bereikbaar via deze link > buro4-nl.wixsite.com/stein of klik op onderstaande afbeelding.

Inventarisatie
In de afgelopen periode heeft een inventarisatie plaatsgevonden van Elsloo en Catsop. Deze is verricht door Buro4 in samenwerking met vrijwilligers uit de Steinse gemeenschap. Benieuwd naar welke objecten en landschapselementen in aanmerking komen voor een beschermde status? Kijk dan hier: https://buro4-nl.wixsite.com/stein Let wel, dit is een eerste aanzet en het voorzicht is dan ook nog niet compleet. Heb jij een aanvulling? Geef het online door!

In Elsloo en Catsop vinden we het cultuurhistorisch erfgoed van groot belang? Wilt u meepraten over het behoud hiervan. Kom dan naar de bijeenkomst van het Dorpsplatform Elsloo op woensdag 14 juni aanstaande om 19.00 uur in het Maaslandcentrum. Daar wordt de eerste inventarisatie van het cultuurhistorisch erfgoed in Elsloo en Catsop gepresenteerd.

Deze inventarisatie is recent uitgevoerd door Buro4 samen met o.a. Guus Peters van het Streekmuseum in Elsloo. Samen met de aanwezigen wordt ook een eerste selectie gemaakt. Dit geheel vormt een onderdeel van een interactief traject om te komen een erfgoedbeleid. Guus Peters zal tijdens deze avond een korte inleidende presentatie geven over de ontwikkeling van de wegen en de landschappen rond Elsloo en Catsop.

Wat is erfgoed?
Cultuurhistorisch erfgoed en monumenten zijn overblijfselen uit het verleden die getuigen van de geschiedenis van de gemeente, de verschillende kernen en hun inwoners. Het is dus breder dan de term 'monument' die veelal voor gebouwen gebruikt wordt, maar omvat onder andere ook landschappen, oude wegen, nederzettingsstructuren, monumentaal groen, archeologisch erfgoed, etc.

Het belang van erfgoed
Erfgoed draagt bij aan de belevingswaarde van onze leefomgeving en is in grote mate bepalend voor het karakter en de identiteit van een kern of dorp.

Amateurhistorici
Omdat het erfgoed deel uit maakt van de samenleving en het erfgoedbeleid wordt opgesteld voor de samenleving, wil de gemeente inwoners de mogelijkheid bieden om te participeren bij de totstandkoming van het erfgoedbeleid. Met name historische verenigingen en amateurhistorici kunnen hier een waardevolle bijdrage aan leveren. Zij zijn immers bekend met de omgeving, de plaatselijke geschiedenis en kennen vaak ook de verborgen historische relicten. Iedereen is op deze avond welkom om informatie te verkrijgen of zijn of haar inbreng te leveren.

Denk mee over het erfgoed in de gemeente Stein

Op 23 november 2016 heeft Har van der Borgh van Buro4 een presentatie gegeven over het project om het Erfgoed in de gemeente Stein helemaal in kaart te brengen: gebouwen, voorwerpen, landschappen en ook verhalen. De bijeenkomst werd door ruim 50 belangstellenden bezocht. De presentatie kunt u hier downloaden >

Aan het eind van deze bijeenkomst zijn afspraken gemaakt over het vervolgtraject. Dat ziet er als volgt uit:
De eerste stap bestaat uit het verzamelen van gemeente breed gegevens van gebouwen, landschap en kleine monumenten. Deze gegevens worden door Buro4 samen met Jos Drubers, Guus Peters en Piet van Mölken verzameld en voor zover mogelijk al ingebracht in het systeem van Buro4.

Een verdere inventarisatie plaatsvinden per voormalige gemeente (Elsloo, Stein en Urmond). Hiervoor zal per gebied een werkgroep worden samengesteld. Gestart wordt met de voormalige gemeente Elsloo. Dit deelproject is de pilot voor de overige gebieden. Mensen die geïnteresseerd zijn om zitting te nemen in deze werkgroep kunnen zich hierbij aanmelden bij Har van der Borgh (har.van.der.borgh@buro4.nl). De gemeente zal hiervoor ook de DOP werkgroepen binnen het gebied benaderen.

Het is vervolgens de bedoeling om het resultaat van de inventarisatie via het DOP aan de diverse gemeenschappen te presenteren en voor aanvulling voor te leggen. Voorafgaande hieraan zal het voorlopige inventarisatieresultaat (kaart en overige gegevens) via de gemeentelijke website online worden gezet.
Het uiteindelijke inventarisatieresultaat van de voormalige gemeente Elsloo zal gedeeld worden tijdens een bijeenkomst met u.

Het erfgoed draagt bij aan de belevingswaarde van uw omgeving en is in grote mate bepalend voor het karakter en de identiteit van een kern of dorp. Deze identiteit koestert de gemeente Stein en willen we graag zoveel mogelijk behouden. Daarom willen we samen met u het komende jaar nadenken over hoe in de toekomst met dit cultuurhistorische erfgoed om te gaan.

Wat verstaan we onder erfgoed?
Cultuurhistorische erfgoed en monumenten zijn overblijfselen uit het verleden die iets vertellen over de geschiedenis van de gemeente, de verschillende kernen en hun inwoners.
Het is dus breder dan de term 'monument', die in hoofdzaak voor gebouwen gebruikt wordt, maar omvat onder andere ook landschappen, oude wegen, nederzettingsstructuren, monumentaal groen, archeologisch erfgoed etc..

Voor en met de inwoners
Omdat het erfgoed deel uitmaakt van de samenleving en het dus ook u aangaat, is het belangrijk om samen na te denken over het erfgoed van de toekomst. Uiteraard mogen ook de historische verenigingen en amateurhistorici hierbij niet ontbreken aangezien ook zij een waardevolle bijdrage leveren aan het behoud van dit erfgoed.

Denk mee!
Bent u geïnteresseerd in het Steinse erfgoed en wilt u meedenken over de toekomst in Stein? Kom dan naar de startbijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomst wordt ook meer uitleg gegeven over het verdere traject.

De bijeenkomst vindt plaats op woensdag 23 november 2016 om 19.00 uur in het Archeologie Museum aan de Hoppenkampstraat 14 A in Stein.

Meld u vooraf aan via tom.willems@gemeentestein.nl. En geef daarbij gelieve aan met hoeveel personen u komt. Aanmelden is mogelijk tot vrijdag 18 november 2016.