Historiehuis van de Maasvallei is een officieel infopunt van Rivierpark Maasvallei. Hun fiets- en wandelkaarten zijn bij ons te koop.

De Maas is een indrukwekkende regenrivier en vormt 40 km lang de Belgisch Nederlandse grens van Maastricht tot Kessenich. Het RivierPark heeft een gevarieerd landschap met een wirwar van oude rivierarmen, oeverwallen, stroomgeulen, grindbanken. Met aansluitend een snoer van lieflijke, historische Maasdorpen. Uw bezoek meer dan waard!

Websites met meer informatie over Rivierpark Maasvallei:

⇢ Rivierpark Maasvallei

⇢ Stein, hart van de Maasvallei

⇢ Visit Zuid-Limburg

⇢ Hart van Limburg

⇢ Staatsbosbeheer

⇢ Ark, rewilding Nederland

Neem eens een kijkje op archieven.nl ⇢  Daar kun je honderden kilometers archiefmateriaal doorzoeken.

• 91 deelnemende organisaties
• meer dan 53.620 archieven en collecties met ruim 286 miljoen beschrijvingen van archiefstukken
• meer dan 100.000.000 (honderd miljoen!) gedigitaliseerde archiefstukken
• meer dan 2.336.850 afbeeldingen
• ruim 117 miljoen personen
• 3.507.276 krantenpagina's
• en veel meer...

Op de zoekterm "Elsloo" vind je meer dan 400 resultaten⇢ 

• Elke provincie in Nederland heeft een Regionaal Historisch Centrum. Hier liggen de archieven die op regionaal niveau het bewaren waard zijn. Denk aan die van maatschappelijke organisaties, de burgerlijke stand, rechtbanken en de Kamer van Koophandel. Website Regionaal Historisch Centrum Limburg ⇢

• Cultuurhistorische Waardenkaart gemeente Stein ⇢
Klik op legenda en schakel alle lagen uit. Zo kun je makkelijk de lagen aanvinken die je wil bekijken. Links onderin staat een kleine plattegrond. Door hierop te klikken, kun je kiezen voor een satelliet- of straatweergave. Op die manier zijn ook de straten en straatnamen zichtbaar.

• Een andere interessante bron is het nationaalarchief.nl ⇢ waar je een gigantische hoeveelheid foto's, kaarten, prenten etc. kunt vinden. 
Let op: als je een foto download staat erbij vermeld welk gebruik toegestaan is. Er zijn best veel foto's waar copyright op rust; lees hierover meer ⇢

• Grootste Nederelandse archief op gebied van pers- en documentairefotografie vind je op Collectie Spaarnestad ⇢

• Geïnterresseerden in de Tweede Wereldoorlog krijgen vele uren om op de Beeldbank WO2 ⇢

• Oude kranten, tijdschriften en boeken vindt je op Delpher ⇢

Een leuke website om eens doorheen te struinen is die van het CBG (Stichting Centraal Bureau voor Genealogie)

+ Hét centrum voor familiegeschiedenis, klik hier ⇢

Het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis is in 1945 opgericht om het stamboomonderzoek en daarmee verbonden wetenschappen te bevorderen.

RTL4 Nieuws, 27 maart 2025 om 18.00 uur.
Julianakanaal wordt weer gevuld na drooglegging wegens verbreding en renovatie
Historiehuis van de Maasvallei wordt in deze nieuwsbijdrage vermeld als beschikbaarsteller van historisch beeldmateriaal dat werd gefilmd bij de aanleg van het kanaal in de 30-er jaren. 
Het hele filmpje (1:33 minuten) kun je hieronder bekijken.

In de serie "Erfgoed Stein" een aflevering vanuit Terhagen. Guus Peters informeert ons over de historie en cultuur van dit stukje puur natuur uit onze Gemeente Stein.
Met dank aan Stein Lokaal. 

Wat maakt Limburg eigenlijk 'het Limburgʼ dat we nu kennen? In de vijfdelige serie De Waereld in Limburg neemt schrijver, muzikant, journalist en historicus Frans Pollux je mee op een fascinerende reis door de veelzijdige en rijke Limburgse cultuur.

In deze vierde aflevering gaat Frans op onderzoek uit naar onze én zijn eigen achtergrond. Migratie is namelijk een belangrijk onderdeel van onze provincie, echt iets typisch Limburg. Denk aan de arbeidsmigranten van nu, de Turken, de Molukkers, de koempels van vroeger, zelfs het allereerste begin van de 'Limburgers' komt voort uit migratie. De eerste Limburgers waren namelijk migranten in Elsloo. 

Reden voor Frans Pollux om het Historiehuis van de Maasvallei in Elsloo te bezoeken voor een interview met Luc Amkreutz, als archeoloog verbonden aan het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden. En natuurlijk om de archeologische vondsten van die eerste boeren van Nederland met eigen ogen te aanschouwen.

Nou... "nieuw" is het niet dit boekje uit 1990. Maar voor velen zal het "ongekend" zijn en dat is toch een synoniem voor "nieuw"?!
Marcel Fredrix (van Leon van Ben van Frens) vond het in de nalatenschap van zijn oma en stelde het ter beschikking om door ons te laten scannen en met jullie te delen. Bedankt daarvoor!

Het boekje van 72 pagina's met de titel "Bónte Kérmes" werd in 1990 geschreven door Math Urlings sr. (1911-1996) die destijds in een seniorenwoning op Mergelakker 7 in Elsloo woonde. In zijn werkzaam leven was hij hoofd van de lagere school in Moorveld.
Hij heeft in het "plat" oftewel dialect geschreven over Elsloo, Geulle, Schimmert, over zijn jeugdherinneringen en vakantie in eigen land. 

+ Lees / download het boekje "Bónte Kérmes" ⇢

De gemeente Stein heeft een incidentele subsidie van €25.000 verstrekt aan Stichting Erfgoed Stein voor het educatieprogramma "Jagers en Boeren", dat de prehistorische geschiedenis van Zuid-Limburg op een leuke en interactieve manier vertelt.

Het programma, opgezet in samenwerking met het Historiehuis van de Maasvallei en STEAM Limburg, gaat over de Bandkeramiekers. Dit waren mensen die 7.000 jaar geleden in Zuid-Limburg leefden. Zij waren de eerste boeren in Nederland en brachten vaste dorpen, akkerbouw en hun kenmerkende aardewerk naar de regio. Hun bijdrage wordt gezien als de basis van onze Europese beschaving.

Wat houdt het programma in?
• Lesmateriaal voor scholen
• Replica’s van archeologische vondsten
• Digitale hulpmiddelen
• Een reizende tentoonstelling

Het programma sluit aan bij het visiedocument "In verbinding met Bandkeramiek", dat samenwerking bevordert tussen de gemeenten Stein, Maastricht, Beek en Sittard-Geleen. Dit document helpt bij het opstellen van een beleidsplan en afspraken over de samenwerking.

Doelen van het programma
1. Vergroten historisch bewustzijn: Het programma maakt de prehistorische geschiedenis van Stein en Zuid-Limburg toegankelijk voor een breed publiek.
2. Versterken van onderwijs: Scholen worden voorzien van lesmateriaal en activiteiten waarmee erfgoed een structurele plek in het onderwijs krijgt.
3. Regionale samenwerking: Stein neemt een voortrekkersrol in het Bandkeramieksamenwerkingsverband.
4. Sociale cohesie oftewel verbinding: Het programma brengt inwoners, scholen en erfgoedinstellingen samen en stimuleert om trots te zijn op lokaal erfgoed.
5. Promotie van Stein: Het erfgoed van Stein wordt niet alleen lokaal beleefbaar, maar ook regionaal gepromoot.

Financiën en planning
De €25.000 subsidie komt uit het Steinse museumbudget. Het totale budget voor dit project is €84.000. De overige €59.000 komt van partners en andere subsidies. Er worden regelmatig overleggen en evaluaties gehouden om het project goed te laten verlopen.

Bijdrage aan de toekomst
Dit programma sluit aan bij de gemeentelijke Strategische Visie 2040. Het versterkt de lokale identiteit en zorgt ervoor dat inwoners en leerlingen meer betrokken raken bij de geschiedenis van Stein.

In 1934 werd bij gelegenheid van de opening van het Julianakanaal ook een Gedenkboek uitgebracht van bijna 100 pagina's. Uitgevers waren het Algemeen Publiciteitskantoor Amsterdam en het Limburgsch Dagblad in Heerlen.

+ Je kunt het hier lezen/downloaden ⇢

Ondanks een waarschuwing van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) op 19 december 2024 toch besloten het gedigitaliseerde deel van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) toegankelijk te maken. Hij laat een tijdelijke voorziening instellen. Onderzoekers en familie van nabestaanden kunnen in de studieruimte van het Nationaal Archief (NA) in Den Haag onder voorwaarden onderzoek gaan doen in het gedigitaliseerde oorlogsarchief. Deze tijdelijke voorziening zal naar verwachting in het 1e kwartaal van 2025 gereedkomen.

Ophef
Er is de afgelopen twee weken veel ophef ontstaan over de online publicatie van een namenlijst door het Nationaal Archief. Deze lijst, samengesteld uit het Centraal Archief voor de Bijzondere Rechtspleging (CABR), bevat namen van personen die betrokken zouden zijn geweest bij collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Historici Erik van Rijsselt en Fred Cammaert noemen de publicatie een ernstige fout en waarschuwen voor de schadelijke gevolgen. Volgens hen bevat de lijst talloze onnauwkeurigheden en ontbreekt het aan de noodzakelijke context.

Fouten en gebreken
De CABR-archieven, waarin strafzaken tegen vermeende collaborateurs zijn vastgelegd, stammen uit de chaotische periode na de oorlog. Het archief werd oorspronkelijk alleen gebruikt door onderzoekers en was niet bedoeld voor openbaar gebruik. Op 6 januari 2025 erkende het Nationaal Archief dat de lijst fouten bevat. Namen van onschuldigen, zoals Joodse slachtoffers, verzetsmensen en personen die het slachtoffer werden van valse aangiftes, zijn erin opgenomen. Ondanks deze gebreken besloot het Nationaal Archief de lijst online te zetten, tegen de adviezen van experts in.

Een tijd van chaos en wraak
Direct na de bevrijding heerste een sfeer van afrekening. Politie en justitie hadden te maken met grote personeelstekorten, en veel werk werd overgenomen door onervaren of partijdige krachten. Dit leidde regelmatig tot onzorgvuldige registraties en foutieve conclusies. Veel dossiers bevatten slechts summiere informatie, getuigenverklaringen of ongefundeerde aangiftes. Sommige documenten kregen het stempel ‘Geen Nader Onderzoek’, wat betekent dat er geen verdere actie werd ondernomen. Hierdoor zijn talloze namen onterecht in het archief terechtgekomen.

Onverantwoordelijk handelen
Voordat de publicatie werd uitgevoerd, waarschuwden deskundigen voor de gevolgen. De index bevat niet alleen feitelijke fouten, maar mist ook de nodige context en uitleg. Het besluit om de lijst openbaar te maken – ondanks tegenstand van minister Bruins – wordt door critici onverantwoord genoemd. Volgens Van Rijsselt en Cammaert worden hierdoor duizenden onschuldigen onterecht gestigmatiseerd. Zo staan er bijvoorbeeld namen op van Joodse inwoners die tijdens de oorlog alles verloren, terwijl bekende oorlogsmisdadigers ontbreken.

Gebrek aan transparantie
Hoewel de namenlijst nu publiek toegankelijk is, blijven de volledige CABR-dossiers alleen in te zien via een formeel verzoek. Voor inwoners van Limburg biedt het Historisch Centrum Limburg in Maastricht mogelijk meer helderheid over de lokale context. Experts adviseren gebruikers om de informatie met uiterste voorzichtigheid te benaderen, gezien de vele valkuilen en tekortkomingen in de gegevens.

Conclusie
De publicatie van de CABR-namenlijst zonder adequate uitleg of verificatie is volgens critici een voorbeeld van nalatigheid. Wat bedoeld was als hulpmiddel voor archiefmedewerkers, is nu zonder context vrijgegeven, met alle gevolgen van dien. Betrokkenen roepen op tot meer zorgvuldigheid en pleiten voor aanvullende toelichtingen bij de openbaar gemaakte informatie. Voor wie in de lijst duikt, geldt een duidelijke waarschuwing: niet alles is wat het lijkt.

+ CABR ⇢

+ Oorlog voor de Rechter ⇢

+ Lees verder op rijksoverheid.nl ⇢

+ Lees verder op historiek.net ⇢

In de pers begin december 2024:

"Het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) bevat dossiers en documenten die tijdens en na de Tweede Wereldoorlog zijn verzameld over mensen die verdacht werden van collaboratie met de nazi's. Dit archief werd gevormd tijdens de naoorlogse bijzondere rechtspleging, een proces gericht op het vervolgen van Nederlanders die met de Duitse bezetters hadden samengewerkt. Denk aan mensen die lid waren van de NSB, de SS, of anderen die actief met de Duitsers collaboreerden, inclusief verraadplegers, verklikkers en economische profiteurs.

Het archief is tot nu toe beperkt toegankelijk geweest vanwege privacyoverwegingen, vooral omdat het om gevoelige informatie gaat over individuen en hun betrokkenheid bij oorlogsmisdaden of collaboratie. Onderzoekers, historici en journalisten konden al beperkte toegang krijgen, maar vanaf  2 januari 2025 wordt het hele CABR openbaar en online toegankelijk. Dit betekent dat iedereen de dossiers online kan inzien, wat kan leiden tot nieuwe inzichten in zowel individuele als collectieve gedragingen tijdens de oorlog.

Het publiekelijk openstellen van het CABR heeft veel debat opgeroepen. Sommige nabestaanden vrezen dat de openbaring van familieleden met mogelijk "foute" daden tot onrust of negatieve beeldvorming kan leiden. Aan de andere kant wordt het ook gezien als een belangrijke stap in het openbaar maken van de geschiedenis, waarmee de samenleving een vollediger beeld krijgt van wat er tijdens de oorlog is gebeurd. Historici en onderzoekers verwachten nieuwe ontdekkingen die kunnen bijdragen aan een completer begrip van de complexe periode van de Tweede Wereldoorlog en de nasleep daarvan."