Skip to main content

Tibor en de wolven van de Maas

  • Afbeeldingen | Bron ©: Biswarup Ganguly, Creative Commons Attribution 3.0/Wikipedia

De ochtend van de jacht

5000 jaar geleden, in een klein Bandkeramiekers-dorp op een hoogte aan Maas (daar waar nu ongeveer Elsloo ligt) werd de 12-jarige Tibor wakker van het zachte geknetter van een vuur. De geur van geroosterd graan vulde de hut. Zijn moeder Hanka was al op en roerde met een houten lepel in een grote aardewerken pot.
"Tibor, vandaag ga jij vis vangen en kruiden zoeken," zei ze zonder op te kijken.

Tibor sprong overeind en wreef de slaap uit zijn ogen. Dit was precies wat hij wilde. Hij was geen klein kind meer en wilde laten zien dat hij de taken van een echte jager-verzamelaar aankon.

Zijn vader, Bron, een sterke man met een ruige baard, gaf hem een speer met een scherpe vuurstenen punt.
"Blijf bij de rivier," waarschuwde hij. "En let op de wind als je het bos ingaat. De geur van mensen kan roofdieren aantrekken."

Tibor knikte. Hij bond een leren riem om zijn middel en hing een gevlochten mand over zijn schouder. Met zijn speer stevig in zijn hand stapte hij de hut uit, de frisse ochtendlucht in.

Het dorp bestond uit een paar grote hutten met rieten daken, omringd door akkers waar vrouwen tarwe en peulvruchten verbouwden. Een paar mannen waren bezig met het gladmaken van klei voor nieuwe potten. Maar Tibor had geen tijd om stil te staan. Vandaag zou hij zichzelf bewijzen.

Bandkeramiekers neolihic village credit Biswarup Ganguly cc3 wikipedia

De Maas en de vissen

De ochtendnevel hing nog boven het water toen Tibor de rivier bereikte. De Maas kabbelde rustig en het zonlicht weerkaatste op het gladde oppervlak.

Tibor stapte voorzichtig het water in, tot het tot zijn knieën reikte. Hij bleef doodstil staan. Hij wist dat vissen gevoelig waren voor trillingen.

Een zilveren schim schoot voorbij. Tibor hield zijn adem in en hief zijn speer. In een fractie van een seconde stootte hij toe. Raak!
De vis spartelde wild, maar Tibor hield hem stevig vast en trok hem uit het water. Glunderend gooide hij de vis in zijn mand. Dit was makkelijker dan hij dacht!

Na een paar uur had hij vier dikke vissen gevangen. Hij bond de mand goed vast en stapte het bos in, op zoek naar kruiden en bessen.

Het donkere woud

Tibor liep tussen hoge eiken en berken door. Hier in het bos was het koeler en klonk het geroffel van een specht ergens boven hem.

Hij bukte zich en plukte een handvol bramen. De zoete smaak vulde zijn mond. Verderop vond hij wilde knoflook en tijm. Zijn moeder zou blij zijn.

Maar terwijl hij een bundeltje kruiden in zijn mand stopte, hoorde hij iets. Een tak kraakte.

Zijn hart sloeg een slag over. Tibor keek op en zag tussen de bomen iets bewegen. Gele ogen glansden in het schaduwrijke struikgewas.

Een wolf. Zijn adem stokte. Maar het werd erger.
Niet één, niet twee… maar vijf wolven stonden tussen hem en de weg naar het dorp.

De roedel

De grootste wolf stapte naar voren. Zijn vacht was een mengeling van grijs en bruin, zijn oren stonden gespitst. Zijn snuit krulde op in een grom.

Tibor wist dat rennen zinloos was. Wolven waren sneller dan hij. Als hij zich omdraaide en vluchtte, zouden ze hem binnen enkele seconden bespringen.
Maar hij was niet machteloos.
Zijn vingers gleden naar de leren buidel aan zijn riem. Daarin zaten twee vuurstenen. Zijn vader had hem geleerd hoe hij vuur moest maken.
Hij hurkte langzaam en begon takjes en droog gras bijeen te schrapen. De wolven bleven hem aankijken, hun lichamen laag bij de grond, klaar om toe te slaan.
Hij sloeg de vuurstenen tegen elkaar. Vonken sprongen op. Eén landde in het droge gras. Tibor blies voorzichtig. Een klein vlammetje flakkerde op.

De grootste wolf trok zijn lippen op, onzeker. Tibor wist dat wolven vuur vreesden.
Hij pakte een brandende tak op en zwaaide ermee. De vlammen lekten omhoog, knetterend en spetterend.
De roedel deinsde achteruit.

Tibor zette een stap naar voren en zwaaide de tak wijd uit. De wolven gaven het op. Eén voor één trokken ze zich terug in het struikgewas, tot alleen hun ogen nog zichtbaar waren.
Toen verdwenen ze.

De terugkeer als held

Tibor bleef nog even zitten, zijn hart bonkend in zijn borst. Hij had het gered.
Hij blies de vlam uit en hees de mand met vis en kruiden op zijn rug. Zijn handen trilden nog steeds een beetje, maar hij voelde zich trots.

Toen hij het dorp bereikte, renden de kinderen naar hem toe."Wat is er gebeurd?" vroeg zijn moeder bezorgd.
Tibor zette zijn mand neer en glimlachte. "Wolven," zei hij. "Maar ik had vuur."

Zijn vader kneep goedkeurend in zijn schouder. "Je hebt hun taal gesproken, jongen," zei hij. "Vuur is macht."

Die avond werd er een feestmaal gehouden. De vis werd geroosterd boven het vuur, en de kruiden gaven het eten een rijke smaak. Tibor zat naast zijn vader en luisterde hoe de oudere jagers vertelden over hun eigen gevaren en gevechten met de natuur.

Maar diep van binnen wist hij: vanaf vandaag werd hij niet meer als een jongen gezien. Hij was een jager.

Bandkeramiekers

Tijdlijn voor kinderen

  • Afbeeldingen | Bron ©: test

Tijdlijn

  • Jagers en vroege landbouwers

    Jaar 100.000 - 10.000 jaar v.Chr.

    Meer dan honderdduizend jaar geleden begon er in Nederland een ijstijd. Het was een heel koude periode, en het duurde tot ongeveer 10.000 jaar geleden voordat het weer wat warmer werd. Tijdens deze ijstijd kwamen groepen jagers uit het Midden-Oosten naar het noorden. Ze volgden de dieren, want die waren hun voedselbron. In Nederland liepen grote kuddes rond van dieren zoals mammoeten met lange haren, bizons en rendieren, die goed tegen de kou konden.

    Het Maasdal, de vallei van de rivier de Maas, was een soort 'snelweg' voor deze dieren en dus ook voor de jagers. In de winter verbleven de jagers in grotten en holen in de Ardennen, waar het iets veiliger en warmer was. Als het zomer werd, gingen ze weer naar het noorden, tussen de Noordzee en de Rijn door. Op plekken die hoog lagen, zoals heuvels langs de rivieren, maakten ze hun kampen om daar rustig te kunnen jagen.

    lees meer

  • Bandkeramiekers

    Jaar 5000 v.Chr.

    5000 jaar geleden, in een klein Bandkeramiekers-dorp op een hoogte aan Maas (daar waar nu ongeveer Elsloo ligt) werd de 12-jarige Tibor wakker van het zachte geknetter van een vuur. De geur van geroosterd graan vulde de hut. Zijn moeder Hanka was al op en roerde met een houten lepel in een grote aardewerken pot.
    "Tibor, vandaag ga jij vis vangen en kruiden zoeken," zei ze zonder op te kijken.

    Lees verder ⇢ Tibor en de wolven van de Maas

  • De geschiedenis van de Maas en de Maasvaart

    Het terrassenlandschap van Zuid Limburg is ontstaan door de eroderende werking van de Maas die miljoenen tonnen kiezel en zand vervoerd heeft en zich insneed in de Limburgse heuvels. De Maas is van grote invloed geweest op de economische en sociale ontwikkeling van het gebied. De bewoners leefden met de “naas naar de Maas” ( met de neus naar de Maas )

    De geschiedenis van de Maas voert ons terug naar miljoenen jaren geleden toen de rivier haar eigen weg volgde. De mens heeft geprobeerd de rivier te temmen maar dat mislukte en dus heeft op vele plekken de rivier middels het Grensmaasproject haar ruimte terug gekregen.

    lees meer

  • De kastelen van Elsloo

    Jaar 1459

    Tijdens een grote overstroming in 1459 wordt de oude burcht van Elsloo zwaar beschadigd.  Naar verloop van tijd  ziet men blijkbaar in dat het een kwestie van tijd zal zijn, totdat  de burcht definitief in de rivier zal verdwenen zijn.

    lees meer

  • Brikkebekkers

    Jaar 1850

    Na de afscheiding van België in 1839 ging de economie van het kersverse Hertogdom Limburg sterk achteruit. Een situatie die omstreeks 1850 nog verslechterde door mislukte aardappeloogsten en veesterfte.

    Vooral kleine boeren en dagloners bleef niets anders dan de afweging te maken tussen emigreren naar Amerika of gaan werken in Duitsland ('t Pruuses) waar de economie in het Ruhrgebied flink groeide. 

    Gebonden aan streek en familie kozen velen voor het laatste en trokken na Pasen tot half september oostwaarts om te werken aan "de brikken" het bakken van bakstenen voor huizen en fabrieken.

    lees meer

  • Staatsmijn Maurits

    Jaar 1926

    Op 1 januari 1926 wordt een lange periode van economische stagnatie en gebrek aan werk in de Maasvallei en Elsloo afgesloten. Het is een historische dag. De Staatsmijn Maurits in Geleen, in de volksmond “de koel”, wordt dan geopend. Veel mannen uit Elsloo en omgeving vonden hier een vaste baan als mijnwerker.

    Toen in het begin van de jaren zestig het economisch tij voor de mijnbouw keerde, werd de Maurits als een van de eerste mijnen in 1967 gesloten. 

    lees meer

Lees meer …Tijdlijn voor kinderen

Educatief programma "Boeren en Jagers"

  • Afbeeldingen | Bron ©: nvt

Samen met de Stichiting Erfgoed Stein en andere partners zijn we druk bezig met de ontwikkeling van een educatief programma over "Boeren en Jagers".
Oftewel de geschiedenis van de Bandkeramiekers en vergelijkbare bewoners van onze streek zo'n 7000 jaar geleden.

Het programma is primair bestemd voor de basisscholen in de gemeente Stein. Ook andere gemeenten uit de regio zoals Beek en Sittard-Geleen zijn gevraagd te participeren.

Dit educatief programma is een van de speerpunten uit de gemeentelijke nota Kunst- en Cultuurbeleid 2023-2027.
Een gloednieuw Kunst- en Cultuurbeleid dat recht doet aan onze culturele identiteit en deze nog verder versterkt en ontwikkeld. De gemeente wil de cultuur en kunst van Stein op de kaart zetten en ons verenigingsleven sterker maken. Met dat beleid geven ze een duidelijke richting voor organisaties op het gebied van kunst en cultuur en benadrukken ze het belang van samenwerking en verantwoordelijkheid. 

Het Kunst en Cultuur beleid raakt de volgende disciplines:

• Muziekonderwijs
• Kunst en cultuureducatie
• Bibliotheekwerk/ geletterdheid/ streektaal
• Evenementen
• Cultureel erfgoed en immaterieel erfgoed
• Culturele kunstwerken in de openbare ruimte (incl. streetart)
• Gemeentelijke kunst (binnenshuis)
• Musea
• Lokale makers en talentontwikkeling

Lees / bekijk ook:
+ Gemeente Stein, website Kunst, Cultuur en Recreatie ⇢
+ Gemeente Stein, Kunst- en Cultuurbeleid 2023-2027, blader door nota ⇢
Afbeeldingen | Bron ©: nvt + Kunst- en Cultuurbeleid 2023-2027, blader door de bijlagen ⇢