Skip to main content

Vergeten beroepen

  • Afbeeldingen | Bron ©: Andere Tijden

Wie kent ze nog, de lantaarnopsteker, de mosselman, het dienstmeisje, de porder, de lorrenboer, de mollenvanger, de tabaksplanter, de walvisvaarder? Een ode aan verdwenen en vergeten Nederlandse beroepen, opgedoken uit het rijke filmarchief. 

Rivierpark Maasvallei

  • Afbeeldingen | Bron ©: Rivierpark Maasvallei

Historiehuis van de Maasvallei is een officieel infopunt van Rivierpark Maasvallei. Hun fiets- en wandelkaarten zijn bij ons te koop.

De Maas is een indrukwekkende regenrivier en vormt 40 km lang de Belgisch Nederlandse grens van Maastricht tot Kessenich. Het RivierPark heeft een gevarieerd landschap met een wirwar van oude rivierarmen, oeverwallen, stroomgeulen, grindbanken. Met aansluitend een snoer van lieflijke, historische Maasdorpen. Uw bezoek meer dan waard!

Websites met meer informatie over Rivierpark Maasvallei:

Rivierpark Maasvallei

Stein, hart van de Maasvallei

Visit Zuid-Limburg

Hart van Limburg

Staatsbosbeheer

Ark, rewilding Nederland

rivierpark maasvallei folders

 

Fijn....uw oude spulletjes voor het museum....maar heus niet altijd!

  • Afbeeldingen | Bron ©: rawpixel.com public domain free CC0 image

We vinden het fijn als u bijzondere oude gebruiksvoorwerpen, foto's, kledingstukken en andere cultuur-historische zaken aan het museum wilt schenken.
Maar maak daarvoor eerst een afspraak zodat we kunnen beoordelen of uw gift in onze collectie past. Vaak hebben wij al soortgelijke items in de collectie. Wij kunnen overigens ook niet alles tentoonstellen en onze opslagruimte is beperkt. Kortom, we zijn op dit gebied -noodgedwongen- best wel kieskeurig. Maar als uw spulletjes heel bijzonder zijn, dan krijgen ze in ons museum ook een beste plek!

Helaas komt het ook voor dat mensen gewoon spullen voor de deur zetten...zonder afzender. Dat is echt niet de bedoeling!
Sowieso dient er voor elke schenking een overdrachtsformulier ingevuld te worden. Maar daarnaast zijn het ook vaak spullen waar wij als museum niks mee kunnen of al in onze collectie hebben. In dat geval rest niets anders dan de gang naar kringloop of milieustraat. Terwijl menige Elsloonaar blij zou zijn met bijvoorbeeld een oud schoolbankje, antiek poppenhuis, hoed van overgrootvader, emaille vergiet of wat dan ook...

Dus vriendelijk verzoek om eerst altijd contact op te nemen als u oude spulletjes wilt schenken:  bel 046 437 6052  of mail naar info@historiehuismaasvallei.nl

Door archieven spitten...

  • Afbeeldingen | Bron ©: rawpixel.com public domain free CC0 image for editorial use (Lewis Hine 1911)

Neem eens een kijkje op archieven.nl ⇢  Daar kun je honderden kilometers archiefmateriaal doorzoeken.

  • 91 deelnemende organisaties
  • meer dan 53.620 archieven en collecties met ruim 286 miljoen beschrijvingen van archiefstukken
  • meer dan 100.000.000 (honderd miljoen!) gedigitaliseerde archiefstukken
  • meer dan 2.336.850 afbeeldingen
  • ruim 117 miljoen personen
  • 3.507.276 krantenpagina's
  • en veel meer...

Op de zoekterm "Elsloo" vind je meer dan 400 resultaten⇢ 

• Elke provincie in Nederland heeft een Regionaal Historisch Centrum. Hier liggen de archieven die op regionaal niveau het bewaren waard zijn. Denk aan die van maatschappelijke organisaties, de burgerlijke stand, rechtbanken en de Kamer van Koophandel. Website Regionaal Historisch Centrum Limburg ⇢

Cultuurhistorische Waardenkaart gemeente Stein ⇢
Klik op legenda en schakel alle lagen uit. Zo kun je makkelijk de lagen aanvinken die je wil bekijken. Links onderin staat een kleine plattegrond. Door hierop te klikken, kun je kiezen voor een satelliet- of straatweergave. Op die manier zijn ook de straten en straatnamen zichtbaar.

• Een andere interessante bron is het nationaalarchief.nl ⇢ waar je een gigantische hoeveelheid foto's, kaarten, prenten etc. kunt vinden. 
Let op: als je een foto download staat erbij vermeld welk gebruik toegestaan is. Er zijn best veel foto's waar copyright op rust; lees hierover meer ⇢

• Grootste Nederelandse archief op gebied van pers- en documentairefotografie vind je op Collectie Spaarnestad ⇢

• Geïnterresseerden in de Tweede Wereldoorlog krijgen vele uren om op de Beeldbank WO2 ⇢

• Oude kranten, tijdschriften en boeken vindt je op Delpher ⇢


Een leuke website om eens doorheen te struinen is die van het CBG (Stichting Centraal Bureau voor Genealogie)

Hét centrum voor familiegeschiedenis, klik hier ⇢

Het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis is in 1945 opgericht om het stamboomonderzoek en daarmee verbonden wetenschappen te bevorderen.

Word vriend van het Historiehuis!

  • Afbeeldingen | Bron ©: Historiehuis van de Maasvallei

Vrienden van het Historiehuis van de Maasvallei in Elsloo

De Stichting Historiehuis van de Maasvallei kan niet zonder de steun van vrienden. Steun die bijdraagt aan het behoud en uitbreiding van de museumcollectie en ons Kenniscentrum. Een collectie die de leefwijze in de Maasvallei laat zien. Bezoekers vinden hier informatie en inspiratie over de geschiedenis, cultuur en het landschap van de Maasvallei, de dorpen en de inwoners.

1920 elsloo autoreis limburg

Voor Uw jaarlijkse steun van 25,- euro krijgt U op vertoon van de vriendenpas gratis toegang voor 2 personen tot het museum.

Voor aanmelding KLIK HIER ⇢ 

Doet U ook mee?

In memoriam Jan Pijpers

  • Afbeeldingen | Bron ©: familie Pijpers, rawpixel.com

Jan Pijpers In Memoriam design 1723838361870

Oud-secretaris en erelid Jan Pijpers overleden

Helaas is op 14 augustus 2024 Jan Pijpers op 86-jarige leeftijd overleden. Voorzitter Hugo Luijten schreef onderstaand in memoriam.

Na zijn vervroegd pensioen als ambtenaar bij de PTT werd Jan lid van de Heemkundevereniging Maasstreek. Na enkele jaren maakte hij samen met Louis Schreurs en Harry Rouvroye de overstap naar het Streekmuseum de Schippersbeurs, thans het Historiehuis van de Maasvallei.

Toegetreden tot het bestuur onder leiding van voorzitter Harrie Dobbelstein werd Jan in 1999 secretaris als opvolger van Wil Hensen. Met de opgedane vaardigheden en ervaringen als manager wist Jan van aanpakken. Het bestuur stond voor de taak om na dertig jaar het museum en de collectie te reorganiseren. De administratie en beheer van de collectie werden aangepakt, de tentoonstellingen werden gestroomlijnd in de tijd en gemoderniseerd en er werd een extra expositieruimte gecreëerd met aandacht voor ambachten en het beroep van mijnwerker. Steeds meer werd het nieuwe motto van het museum het leven in de Maasvallei.

Het bestuur werd verjongd en er kwam een conservator die door Jan onder de vleugels genomen werd op een wijze die onvergelijkbaar is zijn soort en een voorbeeld van personeelsbeleid genoemd mag worden. Ook de nieuwe bestuursleden kregen van Jan steun en het volle vertrouwen al bleef hij positief kritisch.

Het verjongde bestuur kwam in het begin van de 21 e eeuw voor een aantal uitdagingen te staan: voor de tweede keer moesten de tentoonstellingen op een nieuwe manier gepresenteerd worden. Met nieuwe media moest het verhaal van het leven langs de Maas opnieuw verteld worden. Daarnaast moest er ruimte gecreëerd worden voor de collectie van Harry Rouvroye waarin het verhaal van de Tweede Wereldoorlog verteld zou worden. Om deze veranderingen te kunnen realiseren ijverde het bestuur voor nieuwbouw die na veel verzet een feit werd.

Toen met de uitvoer van de plannen begonnen werd was het Jan die als een projectleider bijna dag en nacht aanwezig was. Hem ontging niets. Hij zorgde dat de werkzaamheden plaats konden vinden zonder dat er beschadigingen aan bestaande gebouwen of collectie plaats vonden. Hij was het aanspreekpunt voor de architect en de uitvoerder bij acute problemen. 

De nieuwe uitbouw mag gerust zijn levenswerk genoemd worden. Dat het bestuur besloot het buitenplein naar oud-voorzitter Harrie Dobbelstein te vernoemen, de jaren ’50 keuken naar Louis Schreurs en de zaal met de Tweede Wereldoorlog collectie naar Harry Rouvrouye was voor Jan vanzelfsprekend. Zij hadden immers veel voor het museum betekend…….

Groot was voor Jan de verassing dat de vierde zaal in de nieuwbouw naar hem werd vernoemd. Dat hij voor al zijn werkzaamheden voor het Historiehuis benoemd werd tot ere-bestuurslid maakte hem sprakeloos maar ook heel vereerd. Het bestuur deed alleen maar recht aan de grote betekenis van Jan voor het Historiehuis. Later bleek hoe verguld Jan was met deze onderscheiding.

Het tekent de mens Jan Pijpers: gevormd door zijn jeugd en zijn hardwerkende ouders ontwikkelde hij een groot plichtsbesef. Zijn baan als manager bij de PTT leerde hem om met respect met mensen om te gaan. Binnen de verenigingen waar Jan gefunctioneerd heeft kon iedereen goed met hem opschieten. Tegelijkertijd was hij van geboorte “eine stiefköppige Maaskentjer”. Dat hielp hem bij onrechtvaardigheden de hakken in het zand te zetten en op te komen voor de belangen en principes waar hij voor stond zonder daarbij de tegenpartij te frustreren of te beledigen. Je zelf op de borst kloppen hoort daar niet bij.

Enkele jaren geleden voelde Jan zijn krachten af nemen. Met pijn in het hart maar wetende dat het niet anders kon droeg hij het secretariaat over. Aanvankelijk bleef hij de bestuursvergaderingen bezoeken tot ook dat niet meer ging. De wereld om hem heen vervaagde maar Aelse en vooral het museum bleven zijn wereld.

Het bestuur en medewerkers van het Historiehuis van de Maasvallei gedenken Jan Pijpers met diep respect en zijn hem dankbaar voor zijn erfenis: een toekomstbestendig museum met een groep vrijwilligers die dankzij de geest van Jan als een vriendengroep opkomt voor het erfgoed van de Maasvallei.

We wensen Lidy, kinderen en kleinkinderen heel veel sterkte

Opening Kennis- en Informatiecentrum in Historiehuis

  • Afbeeldingen | Bron ©: Rob Oostwegel, Mat Snijders, Provincie Limburg, Anita van Mulken, Wim Hanssen

Op vrijdag 12 mei 2023 is in Elsloo het kennis- en informatiecentrum over de Nederlands-Belgische Maasvallei officieel geopend.

Wethouder Gina van Mulken van gemeente Stein verrichtte de opening namens de Nederlandse oever. Namens de Belgische oever was dat Katrien Schaerlaekens, projectleider bij Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Daarna konden de aanwezigen onder het genot van hapjes en drankjes het centrum bekijken. Het centrum zit in een aparte ruimte van het Historiehuis van de Maasvallei.

Bij de zeer geslaagde opening van het kenniscentrum van het Historiehuis van de Maasvallei lag de nadruk op de historie zonder grenzen. Zowel Nederland (Stein) als België (de Wissen) waren vertegenwoordigd. Dit was de start van een nauwe samenwerking zowel in het kader van historie als van toerisme. 

Foto Rob Oostwegel, De Limburger (embedded)

Ontmoeten, informatie en inspiratie
“Het kenniscentrum is heel toegankelijk. Het is een ontmoetingsplek waar mensen gratis kunnen binnenlopen en snuffelen. Met een belevingskamer, uitgebreide bibliotheek, minibioscoop en visuele en digitale presentaties. Bezoekers vinden hier informatie en inspiratie over de geschiedenis, cultuur en het landschap van de Maasvallei, de dorpen en de inwoners. Ook is er een koffiehoekje waar iedereen welkom is: van inwoners en ondernemers tot studenten, recreanten en toeristen”  aldus Marianne van Kan en Guus Peters, bestuursleden van Historiehuis van de Maasvallei.

LEADER Zuid-Limburg
Het Kennis- en informatiecentrum Maasvallei ontvangt een subsidie van LEADER Zuid-Limburg. LEADER is een Europees subsidieprogramma voor het ontwikkelen van het platteland. De Europese Unie, Provincie Limburg en de Zuid-Limburgse gemeenten stellen geld beschikbaar voor LEADER Zuid-Limburg. Voor dit project is dat gemeente Stein.
Daarnaast ontvangt het centrum financiële steun van het VSBfonds en Prins Bernard Cultuurfonds.
Andere samenwerkingspartners zijn Dorpsplatform Elsloo, Projectbureau Rivierpark Maasvallei, Stichting het Limburgs Landschap en Vereniging van Kleine Kernen Limburg.

Sjang Peters zaal
Tevens werd diezelfde middag een zaal in het museum vernoemd naar Sjang Peters, mede-oprichter en eerste conservator van het toenmalige Streekmuseum "De Schippersbeurs". Enkele van zijn kinderen hebben de opening verricht en de familie is terecht trots op dit postuum eerbetoon. 

Historiehuis van de Maasvallei collage

Stolperstein voor verzetsheld Henri Schepers

  • Afbeeldingen | Bron ©: Werkgroep Stolpersteine Meerssen, Historiehuis van de Maasvallei, Pierre Reubsaet, Monique Reubsaet-Wouters, wikipedia, Traces Of War, De Limburger (embedded)

Foto boven: hier werd Henri Schepers geboren, bij de ronde boog, Op de Berg 6 in Elsloo

Woensdag 4 mei 2022 is voor zijn geboortehuis Op de Berg 6 in Elsloo, het huidige Streekmuseum, een Stolperstein gelegd voor de Elsloose verzetsheld Henri Schepers.
Henri werd in Elsloo geboren op 21 december 1914 en op 18 augustus 1944 in de val gelokt en vermoord in Meerssen. Lees zijn verhaal hieronder.

De Stolperstein werd gelegd door zijn neven Jo Schepers en Paul Wouters. Naast toespraken door burgemeester Leurs-Mordang en streekhistoricus Guus Peters, werden ook enkele muzikale intermezzo's gespeeld door familieleden.
Het is overigens de eerste en tot dusver enige Stolperstein in Elsloo. U ziet zijn Stolperstein tussen de kinderkopjes langs de gevel van het museum, ter hoogte van het QR-bordje.

Op 23 april 2022 werd bij Beekstraat 22a in Meerssen, zijn woonadres in 1944, door het plaatselijk comité ook een Stolperstein voor Henri Schepers gelegd.

Elsloo stolperstein Henri Schepers collage Pierre Reubsaet

Foto's Pierre Reubsaet

Stolperstein Henri Schepers neven

De initiatiefnemers Paul Wouters (links) en Jo Schepers bij de Stolperstein van hun oom Henri Schepers (Foto: Monique Reubsaet-Wouters)

Lees meer …Stolperstein voor verzetsheld Henri Schepers

Bewoningsgeschiedenis van Elsloo in de 18e en 19e eeuw

  • Afbeeldingen | Bron ©: Aezel project, Historiehuis van de Maasvallei

Onder de vleugels van het Euroregionaal Historisch Centrum wordt al sedert 2010 hard gewerkt aan de reconstructie van de bewoning in de 18e en 19e eeuw in onze streek, waaronder het oude Elsloo. Inmiddels is Elsloo al in kaart gebracht en zichtbaar op de website www.aezel.eu

De AEZEL- website https://aezel.eu is in maart 2023 vernieuwd en verbeterd. Naast een totale software-revisie zijn de keuze- en zoekmogelijkheden nu aanzienlijk verbeterd.
AEZEL biedt ook de mogelijkheid voor bijv. heemkundeverenigingen en particulieren om zelf verzamelingen (zoals audio-, foto-, film-, schilderijen-, tijdschriften-, boeken- en museale verzamelingen) en verhalen te plaatsen.

Je kunt op twee manieren zoeken, grofweg door op de website naar Geografie te gaan en vervolgens naar Minutenplans en kies daar de woonplaats, in dit geval Elsloo. Je kunt heel gedetailleerd inzoomen en kiest bijvoorbeeld voor het pand Maasberg 4 en je kunt zien hoe de kadastrale kaart in 1817 uitzag en middels het OAT zien wie daar in vorige eeuwen gewoond heeft! 

Maar je kunt ook gelijk gedetailleerd inzoomen via ZOEKEN, bijvoorbeeld "Janssen" in Elsloo en je krijgt dit resultaat >> 
Van daaruit kun je in de kaart klikken op de oranje gekleurde percelen en je krijgt de eigenaar en andere details anno 1842.
Interessant dat je ook kunt zoeken op beroep en je ziet waar bijvoorbeeld "schippers" woonden.
Ter oriëntatie staat in de kaart op de achtergrond standaard een topografische kaart met de actuele wegenstructuur, waarbij je kunt constateren dat in heel veel gevallen de oude veldwegen gevolgd zijn. Overigens kun je ook een andere achtergrond kiezen, zoals bijvoorbeeld een satelietkaart.

Kaart Elsloo 1817 700x438

De kaart dateert uit 1817 - klik voor vergroting - het spoorweg tracé werd er in latere jaren aan toegevoegd

Voor dit project wordt als basis uitgegaan van de eerste kadastrale kaarten die reeds in 1817 getekend zijn maar pas officieel zijn geworden in 1842.
Hierop staat iedere perceel, huis, straat, beek en poel precies uitgetekend en genummerd. Hoe de bewoning in 1842 was, is exact omschreven in de bij die tekening horende Oorspronkelijke Aanwijzende Tafels, kortweg OAT's genoemd. 
In de loop van de tijd is daar natuurlijk vaak en veel veranderd. Dit is vastgelegd in Persoonlijke Kadastrale Leggers, PKL's genoemd. Hierin is opgetekend wat er met elk perceel is gebeurd in de loop van de tijd zoals; vererving, koop, verkoop, opdeling, samenvoeging, etc.. Door deze veranderingen zijn natuurlijk ook de oorspronkelijk tekeningen gewijzigd. Door in de computer deze veranderingen over te tekenen en daaraan de veranderingen van eigenaar etc. etc. te koppelen wordt zichtbaar gemaakt hoe in de loop van de tijd Elsloo van enkele straten en weinige woningen verandert in een welvarend en prachtig maasdorp.

Om dit project ook in Elsloo uit te voeren zijn de bestaande gegevens van OAT's,  PKL's en Stambomen (opgebouwd uit persoonsgegeven van vroeger) ingevoerd in computerbestanden en daarna gekoppeld aan de kadastrale tekeningen. Zo is de bewoning van Elsloo in 1842 toegankelijkheid en inzichtelijk gemaakt.

KadastraleKaart 1842 700x1121

OAT uit 1842

Elsloo digitaal toegankelijk 
Zo zijn de gegevens van personen uit het verleden compleet beschikbaar in het “Stamboom Informatie Centrum Stein”. Ook alle OAT's zijn reeds gedigitaliseerd. Zelfs gegevens uit de tijd voor het kadaster (1757 tot 1800) zijn reeds toegankelijk gemaakt. Inmiddels zijn ook de PKL gegevens ingevoerd en de kadastrale kaarten van de jaren na 1800 ingetekend. Tientallen vrijwilligers hebben hier bijna een dagtaak aan, waaronder ook een aantal mensen uit Stein en Elsloo. 

Kijk ook eens op: 

Alle Limburgers

Nationaal Archief

Cultuurhistorie Stein in kaart gebracht

Historische Waardenkaart Stein

 Elsloo Aezel project 03

Archeologisch speerpunt "Verdronken kasteel" in Elsloo

Een verdronken kasteel uit de middeleeuwen. Je kunt het virtueel bezoeken op de plek waar het ooit stond: in Elsloo. Daar staat een nieuw archeologisch speerpunt: een ijzeren speer in het landschap die als toegangspoort naar het verleden dient. Met een mobiele telefoon duik je in de geschiedenis van het verdronken kasteel en is het zelfs in 3D te bekijken. Je vindt het verdronken kasteel en de speer hier >

Het archeologische speerpunt 6 in Elsloo is een van de 10 nieuwe speerpunten over het leven aan de Maas, die deel uitmaken van de Archeo Route Limburg. Download de Archeo Route Limburg 2.0 app gratis in de App store of Google play.

Opening
Het Speerpunt werd op vrijdag 6 mei 2022 officieel geopend en in gebruik gesteld door wethouder Gina van Mulken. Voorafgaand werd in het Streekmuseum de geschiedenis van het kasteel en omgeving toegelicht door Ellen Vreenegoor (Rijksdienst Cultureel Erfgoed) en Guus Peters (streekhistoricus). De app die middels een QR-code aan het speerpunt verbonden is, werd ter plaatse uitgelegd door Joep Steinhage (Limburg Marketing) Tenslotte droeg Roos Smeets haar prachtig gedicht over de Maas voor.

Archeo speerpunt Elsloo opening 06.05.2022

Kasteel onder water
Ooit was kasteel Elsloo een imposant bouwwerk waarmee de heer van Elsloo zijn macht kon afdwingen. Hij oefende controle uit over de omgeving en vroeg tol aan passerende schepen op de Maas. Maar uiteindelijk won de rivier het van het kasteel. De Maas schoof langzaam op en het kasteel verdween onder water. Daar bevinden zich de resten nu nog steeds. 

kasteel1.3

Foto boven: de resten van het kasteel in het midden van de Maas.

Foto boven: de resten liggen precies op de grenslijn tussen Nederland en België
(met dank aan www.ooitaandemaas.be - embedded)

Foto onder: de resten van het verdronken kasteel in de Maas met op de achtergrond de in 2010 gesloopte buurtschap De Hal nabij Kotem op de Belgische oever. Aangemeerd ligt het inmiddels ook opgedoekte voetveertje Elsloo-Kotem.

Elsloo Kasteelruine Maas Willem Pesch 001 2

Elsloo Kasteelruine Maas Willem Pesch 002

Onderwaterarcheologen
In 2004 onderzochten onderwaterarcheologen de restanten. Die waren in de loop van de eeuwen aardig verspreid geraakt, ook door de aanleg van het Julianakanaal. Maar de gestapelde stenen met de mortel er nog tussen laten in ieder geval zien hoe indrukwekkend het kasteel van Elsloo ooit geweest moet zijn. Althans, voor wie onder water gaat kijken. Vanaf 6 mei kun je ook met droge voeten de geschiedenis van het kasteel beleven. Het nieuwe archeologische speerpunt biedt elke voorbijganger de kans om via augmented reality op zijn telefoonscherm het verdronken kasteel te ontdekken. Hierbij wordt een digitaal beeld – vaak een 3D animatie – over de werkelijkheid geplaatst. Je verrijkt (augment) de fysieke wereld met digitale informatie.

Meer over het verdronken kasteel oftewel de burcht in de Maas > https://elsloo.info/kasteel-van-elsloo/213-deel-1-de-oude-burcht-van-elsloo-in-de-maas

Onder: Het slot van Elsloo in de Mase gefallen. (detail kaart van Graafschap Rekem 1620)

Kasteel Elsloo1628 1.1 2

Rijke cultuur en historie op kaart gezet

  • Afbeeldingen | Bron ©: Historiehuis van de Massvallei

De gemeente Stein heeft een rijk verleden. Als één van de eerst bewoonde streken van Nederland zijn er al tal van archeologische vondsten gedaan, en barst deze streek van het bijzonder erfgoed. Tot voor kort werd dit echter amper beschermd, met het verdwijnen van waardevolle gebouwen en elementen tot gevolg. Om ook dát tot het verleden te laten behoren, is vijf jaar geleden het Erfgoedproject Stein van start gegaan. Dat project wordt binnenkort afgerond.

Wethouder Gina van Mulken (sport, cultuur, recreatie & toerisme): “Wat begon met het idee voor het ‘simpelweg’ aanwijzen van gemeentelijke monumenten, mondde uiteindelijk uit in een toonaangevende cultuurhistorische waardenkaart van de gemeente Stein. En dat was nodig: in 2016 telde Stein maar weinig erkend erfgoed. Best vreemd voor een gemeente met een groot historisch verleden.”

Unieke landschapsontwikkeling
Dankzij waardevolle samenwerkingen met meerdere historische verenigingen is de ruimtelijke geschiedenis van Stein in beeld gebracht. Niet alleen de ontwikkeling van de kernen, maar ook het landschap maakte hier deel van uit. Want ook dát is bijzonder in deze gemeente. In Stein komen het Heuvelland, de Maasvallei en het Graetheideplateau – drie landschappen met elk een eigen karakter – op een natuurlijke manier samen. In een landschapsbiografie is precies inzichtelijk gemaakt hoe het landschap zich heeft ontwikkeld.

Bijzondere verhalen
Hoewel erfgoed theoretisch over stenen gaat, gaat het natuurlijk écht over de eeuwenoude verhalen die deze vertellen. En in dit geval, het bijzondere verhaal van Stein. Als je weet hoe het landschap, de kernen en bebouwing zich ontwikkeld hebben, herken je de historische elementen die nog behouden zijn en weet je ze op waarde te schatten. Bij al die elementen hoort een verhaal en die willen we bewaren. 

Onderlinge verbanden zoeken
Bij de start van het project is Buro4 als specialist op het gebied van erfgoedzorg ingeschakeld. Door het erfgoedproject groots aan te pakken konden alle aspecten – stenen, landschap, monumenten en meer – in samenhang met elkaar worden onderzocht. “Het totaalplaatje en de onderlinge verbanden leverden veel nieuwe inzichten op”, vertelt Har van der Borgh, Buro4. “Ook de hulp van de inwoners was onmisbaar: tijdens één van de informatieavonden kwam bijvoorbeeld aan het licht dat er bij graafwerkzaamheden in Stein oud muurwerk was gevonden, op de plaats waarvan we al vermoedden dat er een vluchtburcht was geweest. Door al die gegevens te combineren schoof het geheel langzaam maar zeker in elkaar.”

Cultuurhistorische waardenkaart
Het uitvoerige onderzoek heeft geleid tot een cultuurhistorische waardenkaart die uniek is in Nederland, en als voorbeeld dient voor andere gemeentes. De kaart is niet alleen een naslagwerk van het te beschermen erfgoed, maar het is ook een startpunt voor een nieuwe manier van omgaan met historie en cultuur.

Erfgoed (h)erkennen staat hierbij voorop – de waarde van onze geschiedenis moet de aandacht krijgen die het verdient. Dat doen we door het erfgoed te beschermen en de huidige kwaliteit te verbeteren.

Beschermen van waardevol erfgoed
Wethouder Danny Hendrix (fysieke leefomgeving): “Om het waardevolle erfgoed te beschermen, wordt er een bestemmingsplan opgesteld. Het bijzondere van dit bestemmingsplan is dat al het ruimtelijk erfgoed is meegenomen. Zo is de historische infrastructuur en het waardevolle groen nu ook beschermd. Het plan bevat regels over hoe om te gaan met beschermd erfgoed. Het bestemmingsplan ligt medio april ter inzage. Mochten er zienswijzen worden ingediend, dan worden deze meegenomen in de definitieve vaststelling.”Trots op Stein
Tot slot is er ook speciale aandacht voor de beleving van deze culturele schatten. Zo is er de wens om monumenten toegankelijker te maken, zodat zowel bewoners als toeristen er op de best mogelijke manier van kunnen genieten.

Kijk HIER voor de cultuurhistorische waardenkaart.

Stein cultuurhistorische waardenkaart

Erfgoedbeleid

De gemeenteraad heeft het erfgoedbeleid vastgesteld. Belangrijk om te weten is dat het waardevolle erfgoed door middel van een bestemmingsplan beschermd gaat worden. Dit plan bevat regels over hoe om te gaan met beschermd erfgoed. Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan het bestemmingsplan. Naar verwachting zal het bestemmingsplan begin april ter inzage worden gelegd.

Cultuurhistorische waardenkaart

Het geselecteerde cultuurhistorisch erfgoed is in één overzicht te bekijken via de digitale waardenkaart. Klik hier om de waardenkaart te openen >

Tips bij het gebruiken van de waardenkaart:

  • Klik op legenda en schakel alle lagen uit. Zo kun je makkelijk de lagen aanvinken die je wil bekijken.
  • Links onderin staat een kleine plattegrond. Door hierop te klikken kun je kiezen voor een satelliet- of straatweergave. Op die manier zijn ook de straten en straatnamen zichtbaar.
  • De waardenkaart werkt het beste in Google Chrome.

Selectie waardevol erfgoed

In 2016 zijn we gestart met het Erfgoedproject Stein. In de afgelopen jaren is veel werk verricht om de identiteit en unieke kwaliteiten van Stein in beeld te brengen. Met name historische verenigingen hebben een waardevolle bijdrage geleverd aan het in beeld brengen van de ruimtelijke geschiedenis van Stein en inventarisatie van het erfgoed. Uniek hierbij is dat niet alleen gebouwen en historische nederzettingsstructuren zijn meegenomen maar ook het landschap, historisch groen en overig erfgoed. Dit houdt in dat er rekening is gehouden met het gehele ruimtelijke erfgoed waarbij het totaal van de cultuurhistorische waarden onder de loep is genomen.