De strijd tegen de Maas
- Afbeeldingen | Bron: Historiehuis van de Maasvallei, Guus Peters, wikimedia ©
Luister hier naar de (verkorte) Nederlandse tekstversie van deze pagina.
+ 1. Maak hier uw keuze in welke andere taal u onderstaande tekst wilt lezen of beluisteren. Nederlands is de standaardtaal; die hoeft u niet te kiezen.
De strijd tegen de Maas
Al in de vroege steentijd onderkenden de eerste boeren de voordelen van het wonen in de Maasvallei. Echter de Maas heeft twee gezichten. Enerzijds is zij een zegen vanwege de aanwezigheid van vruchtbare gronden, weidegebieden, visgronden, en jachtgebieden. Anderzijds is zij een vloek vanwege de onvoorspelbare waterstanden en de zware overstromingen. De bewoners langs de oevers hebben hiermee leren leven en hebben een haat-liefde verhouding met de rivier.
De Maas heeft de identiteit en eenheid gevormd van de oeverbewoners, zij zijn trots op hun dorpen en gemeenschappen, zij zijn Maaskanters ! Verbonden aan omgeving en elkaar hebben zij zich tot op de dag van vandaag weten te handhaven en hopen nog lang samen te leven met een, hopelijk blijvend, nu getemde Maas.
Matige, reguliere overstromingen kon men accepteren en daar was men op voorbereid. Meubels en voorraden werden op een hoger niveau geplaatst, vee werd veilig gestald en naargelang de mate van duur verliet men de woning of bleef achter op de bovenverdieping tot het water weer gezakt was. Daarna volgde het opruimen en kon men weer verder. Mooder Maas was dan op bezoek geweest.
Bij de huizen hoorden zelfs speciale bootjes die door de deuren de huizen in konden. Werd een huis verkocht, dan ging het bootje mee. Het hoorde bij het huis.
Hoewel men door dijkaanleg de rivier steeds meer probeerde te beheersen betekende dit ook dat de rivier in een keurslijf werd gedrongen. Dijkdoorbraak in het ene was vaak de redding van een ander dorp. Bij zware overstromingen moest men dan ook op de dijken verbeten tegen een ontketende watermassa strijden. Dijkdoorbraken, afspoeling van gronden, verlies van have en goed hadden grote consequenties. Alleen door gezamenlijke inspanning en sterk gemeenschapsgevoel kwam men dit te boven.
De geschiedenis verhaald door de eeuwen heen van zware, alles vernielende overstromingen, zoals bijvoorbeeld in 1880 en 1926. Bij deze twee overstromingen brak de Meerserdijk in het dorpje Meers waarbij de rivier dwars door het dorp dreigde te gaan stromen. Met man en macht werd het onheil afgewend. De schade aan huizen en landerijen was echter groot.
Recente grote overstromingen, zonder dijkdoorbraak, vonden plaats in 1993 en 1995. Naar aanleiding van deze overstromingen is men met de Maaswerken gestart: rivierverruiming, natuurontwikkeling en grindwinning waren de doelstellingen.
+ Journaalbeelden overstromingen Maas in 1993 ⇢
+ Journaalbeelden overstromingen Maas in 1995 ⇢
+ Video wateroverlast Maas, Geul en andere rivieren in Limburg medio juli 2021 ⇢
+ Rijkswaterstaat over de Maaswerken ⇢
+ Grensmaasproject o.a. Meers, Maasband, Geulle ⇢
Plaats van dijkdoorbraak in 1880 en 1926
Foto boven: De ingestorte achtergevel van het huis van Pierre Westhovens.
